Türk Ceza Kanunu’nda cinsel istismarın değişik biçimleri hakkında ceza hükümleri tanımlanmıştır. Suçun çocuğa karşı işlenmesi ağırlaştırıcı neden olarak kabul edilmiş,akrabalık ve gözetim ilişkisinin olması durumu, daha ağır biçimde cezalandırılmıştır.

Basit Cinsel istismar

• Onbeş yaşını tamamlamamış çocuklara karşı gerçekleştirilen her türlü cinsel davranış,

• Diğer çocuklara (15-18) karşı sadece cebir, tehdit, hile veya iradeyi etkileyen başka bir nedene dayalı olarak gerçekleştirilen cinsel davranışlardır. 18 yaş altındaki bütün yaş gruplarında temas içeren nitelikli cinsel istismar durumları için ceza arttırılmaktadır.

Basit cinsel istismar suçunun cezasında ;

* Çocuğu cinsel istismar eden kişi 8 ile 15 yıl arasında cezalandırılır. Suçun sarkıntılık düzeyinde kalması halinde 3 ile 8 yıl arasında hapis cezası verilir.

* Mağdur 12 yaşını tamamlamamış ise, basit cinsel istismar suçunda 10, sarkıntılk suçunda ise 5 yıldan daha a bir ceza verilemez.

Basit cinsel istismar suçunun nitelikli hallerinde, verilen ceza yarı oranında arttırılır. Basit cinel istismar suçuna nitelik kazandıran bu durumlar şunlardır;

– Suçun birden fala kişi tarafından işlenmesi

– Birlikte yaşama zorunluluğunun getirdiği kolaylıktan yararlanma

– Ensest nitelik taşıması

– Çocuk üzerinde koruma, bakım, gözetim sorumluluğu bulunan vasi, koruyucu aile, bakıcı, eğitmen gibi kişilerin suçu işlemiş olması

– Kamu görevlilerinin ya da hizmet ilişkisinin sağladığı kolaylıklardan yararlanma

Çocuk üzerindeki etkisi ve ulaşma kolaylığı, çocuğun direncini zayıflatma nedeniyle akrabalık ya da iş ilişkisi (eğitici, öğretici, bakıcı, sağlık hizmeti veren veya koruma ve gözetim yükümlülüğü bulunan diğer kişiler tarafından ya da hizmet ilişkisinin sağladığı nüfuz) kaynaklı failler daha ağır cezalandırılmıştır. Böylelikle yasada ensest terim olarak yer almamakla birlikte ensest kapsamına giren birçok durum ağırlaştırıcı neden sayılmıştır. 15 yaşına kadar olan çocuklarda cinsel ilişkide “rıza” kavramı bulunmamaktadır. 15 yaşından büyük çocuğun rızası var ise 104. Maddede düzenlenen reşit olmayanla cinsel ilişki suçu tanımlanmıştır.

Çocuğun Nitelikli Cinsel İstismarı

Nitelikli cinsel istismar suçu, mağdurun vücuduna bir organ ya da sair cisim sokulması şeklinde gerçekleştirilir. Bu şekilde işlenen bir istismar suçunda faile 16 yıldan az ve mağdurun 12 yaşının tamamlamamış olması halinde ise 18 yıldan az hapis cezası verilemez. Suça nitelik kazandıran şartların olması halinde verilen ceva yarı oranında arttırılarak ilave edilir. Aynı şekilde suçun 15 yaşını tamamlamamış olmak veya 15 yaşını tamamlamış olmakla beraber ayırt etme gücüne sahip olmayan çocuklara karşı, silah zoru , tehdit, cebir ve şiddet ile işlenmiş olması halinde, verilen ceza yarı oranında arttırılır.

* Cezayı yarı oranında arttıran unsurların birkaçının bir arada bulunması halinde, örneğin hem akrabalık bağı olan bir kişi tarafından hem de silah zoru kullanılarak işlenmiş olması halinde, ceza önce yarı oranında arttırılarak ilave edilir, ardından tekrar yarı oranında arttırılarak toplam cezaya ilave edilir.

Reşit olmayanla cinsel ilişki

Suç tarihi itibarıyla reşit olmayan çocukla cebir, şiddet, hile olmaksızın rızasıyla gerçekleştirilen cinsel ilişkidir. Doğrudan çocuğun şikayetçi olmasına dayanır. Şikayet konusunda velisi ile çocuk arasında uyuşmazlık çıktığında çocuğun iradesi esas alınmaktadır. Düğün yapılarak yapılan yasal olmayan evlenmelerde de bu suç oluşacaktır. Kanunda öngörülen ceza 2 yıl ile 5 yıla kadar hapis cezasıdır.

Eğer herhangi bir tehtid, cebir , baskı gibi bir durum var ise o zaman suç, nitelikli cinsel istismar olarak değerlendirilir. Reşit olmayanla cinsel ilişki suçunu nitelikli suç kapsamına sokan hallerde cezai yaptırım 10 ile 15 yıl arası hapis cezası olup, takip şikayete bağlı değildir.

Fuhuş

Tek başına suç olmayıp, çocuğu fuhuşa teşvik etmek, kolaylaştırmak, bu amaçla bulmak, barındırmak suç sayılmış, fail çocuğun akrabalık veya evlât edineni, vasisi, eğiticisi, öğreticisi, bakıcısı, koruma ve gözetim yükümlülüğü olan kişi ise daha ağır cezalandırılmıştır.Çocuğun fuhuşuna aracılık eden kişiler 4 ile 10 yıl arasında hapis istemi ya da 5000 güne kadar adli para cezası ile yargılanır.Çocuğun çaresizliğinden yararlanma, tehdit ve şiddet kullanılarak fuhuşa zorlanmasında, ceza yarı oranında arttırılır. Benzer şekilde, çocuğun akrabalık bağı bulunan kişilerce ya da vasilik ve bakım görevi bulunan kişilerce fuhuşa zorlanması, organize bir fuhuş suçunun varlığı da cezayı yarı oranında arttıran unsurlardandır.

Adli süreç

Cinsel istismar suçları kamu davası niteliğindedir; reşit olmayanla rızayla cinsel ilişki hariç tüm suçların bildirimi zorunludur. Cinsel istismar şüphesi olduğunda temel amaç çocuğun korunması ve sanığın cezalandırılması olacaktır; bu iki süreç mutlaka birlikte yürütülmek zorundadır.  Fakat ne yazık ki çoğunlukla çocuğun korunma ihtiyacı gözetilmeden adli süreç işletilmektedir. Oysa çok disiplinli bir çalışma anlayışı ile adli süreç içinde her aşamada çocuğun korunması sağlanabilir.

Cinsel istismar şikayeti halinde; soruşturma ve kovuşturma, koruma, tedbirlerin uygulandığı kurumları içeren ayrı sistemler söz konusudur.

• Çocuk Polisi; çocuklara yönelik hizmetleri yürütmektedir.

• Çocuk Büro Savcılığı; suçların soruşturulmasını yürütmektedir.

• Sosyal Hizmet Müdürlükleri; çocuğun korunma ihtiyacının araştırılması ve korunmasında görev yapmaktadır.

• Baro; avukatların meslek örgütüdür, çocuk hakları alanında çalışma yapan merkezleri ve komisyonları bulunmaktadır.

Çocuğun ya da ailesinin suçu bildirmesi (şikayet) ya da haberdar olan kişilerin bildirmeleri (ihbar) ile Çocuk Savcısı, soruşturmayı yürütür. Çocuk Polisi delil toplaması görevini yürütür. Çocuğun ikincil örselenmesine neden olmamak için çocuğun ifadesinin alınması sırasında yanında psikoloji, psikiyatri, tıp veya eğitim alanından bir uzman bulundurulması ve ifadenin görüntülü ve sesli kaydının alınması zorunludur.

Cinsel istismarda; çocuğun muayene edilmesinin ve vücudundan örnek alınmasının gerektiği durumlarda, öncelikle onun rızasının bulunması şartı aranır. Çocuklar için beden muayenesi ve vücuttan örnek alma konusunda rıza, kanuni temsilcisi tarafından verilir. Beden muayenesinin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayabilecek durumda olan çocuğun da görüşü alınmalıdır. Çocukların yaşadığı istismarın değerlendirme ve yasal süreçlerde yeniden yaşantılandığı gerçeği nedeniyle; bu aşamalarda yeniden örselenmemeleri çok önemlidir. Çocukla yapılan istismar tanı görüşmeleri, fiziksel ve genital muayeneleri, ruhsal değerlendirilmesi yetkin ve deneyimli uzmanlar tarafından bu konuda özelleşmiş merkezlerde ele alınmalı, yineleyen görüşme ve muayenelerden kaçınmak için kayıt,  görüntüleme teknik desteğinden yararlanılmalı, kanıt niteliğinde materyalin toplanması ile ilgili aşamalar doğru biçimde yapılmalıdır.

Cinsel istismarın bildirilmesinde zaman faktörü çok önemlidir, yaklaşım ve değerlendirme farklılık gösterir. İstismarın son 72 saat içinde meydana geldiği düşünülüyorsa, kanıt materyali elde edilmesi, gebelik için önlem almak yönünden muayenenin geciktirilmemesi çok yararlıdır. İstismarın son 72 saatten daha uzun sürede yapıldığı öyküsü varsa; çocukta duygusal gerilime neden olmadan muayene ertelenebilir, gebelikten koruma yerine gebeliğin gelişip gelişmediği izlenmelidir.

Kaynaklar

Türk Ceza Kanunu, https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5237.html www.who.int/violence_injury_prevention/resources/publications/en/guidelines_chap7.pdf   

Avukat Baran Doğan Hukuk Bürosu

Çocuk Koruma Kanunu, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5395.pdf